محاسبه حقوق و دستمزد مثل آب خوردن!

درآمد و حقوق مهم‌ترین انگیزه افراد در هر کسب و کار است؛ بنابراین آشنایی با روش‌ها و نحوه محاسبه حقوق و دستمزد، اهمیت زیادی برای کارمندان، کارفرما و حسابداران دارد.

به عبارتی حسابداری حقوق و دستمزد، یکی از بخش‌های مهم در حسابداری هر شرکت است و مواردی مثل محاسبه حقوق و مزایا، مرخصی، عیدی، مالیات، بیمه و سنوات را در بر می‌گیرد، در این مقاله آموزش محاسبه حقوق و دستمزد و آموزش ثبت حقوق و دستمزد در حسابداری، به طور جامع و مفید به شما ارائه می‌شود.

حقوق و دستمزد چیست؟

آن چه در ازای کار انجام شده توسط کارکنان اداری، مدیران یا ارائه کنندگان خدمات مشابه، به طور ماهانه به ‌آن‌ها پرداخت می‌شود، “حقوق” و پرداختی به کارگران ساده یا ماهر به اصطلاح “دستمزد” نام دارد.

حقوق و دستمزد بر حسب ساعت، روز، ماه و یا مقدار تولید تعیین می‌شود، حسابداران و افرادی که به عنوان پرسنل امور مالی در هر کسب و کاری مشغول به کار هستند، باید کارکرد کارکنان مجموعه را به طور دقیق محاسبه کنند.

‌پرسنل امور مالی موظفند یک فیش کاملا رسمی (فیش حقوقی) تهیه کنند تا تمامی جزئیات کارکرد کارکنان را ثبت و به ‌آن‌ها ارائه دهند و همچنین اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد کارکنان، باید هر ماه به عنوان هزینه در دفاتر حسابداری ثبت شوند تا علاوه بر محاسبه حقوق و دستمزد در محاسبات مالیاتی نیز در نظر گرفته و محاسبه شوند.

حداقل حقوق دریافتی سال 1401 به چه صورت است؟

در ماه‌های مختلف به خصوص ماه‌های پایانی سال، اخبار افزایش حقوق کارمندان و کارگران بسیار مورد توجه قرار ‌می‌گیرند، در این بخش بررسی خواهیم کرد که حقوق سال 1403 چگونه محاسبه می‌شود و حداقل حقوق سال 1403 به چه صورت است، در ابتدا به بررسی حقوق پایه در سال‌های 1402 و 1401 می‌پردازیم:

• در سال 1401 حداقل حقوق پرداختی به بازنشستگان و کارمندان 4 میلیون و 179 هزار تومان بود.
• در سال 1402 حداقل حقوق پرداختی به بازنشستگان و کارمندان 5 میلیون و 308 هزار تومان بود.

و اما حداقل حقوق سال 1403 بر اساس وزارت کار به این ترتیب است:

با توجه به تصمیم شورای عالی کار، حداقل حقوق کارمندان و کارگران 25 درصد افزایش داشته است. به این صورت که حداقل دستمزد ماهانه از 5 میلیون و 308 هزار تومان به 7 میلیون و 166 هزار تومان رسید، از طرفی حداقل دستمزد روزانه نیز تقریبا از 139,300 تومان به 238,800 تومان رسید.

در ادامه جدول حقوق و مزایا سال 1403 که توسط شورای عالی کار ارائه شده را برای اطلاعات بیشتر، نمایش داده‌ایم. (اعداد به ریال هستند.)

حسابدار حقوق و دستمزد چه وظایفی دارد؟

بخشی از اساسی ترین وظایف حسابدار حقوق و دستمزدرا در تصویر زیر مشاهده می کنید.

وظایف حسابدار حقوق و دستمزد

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد

روش‌های متعددی برای محاسبه حقوق و دستمزد وجود دارد، در واقع با توجه به مزایا و کسوراتی که برای کارکنان طی یک ماه در لیست حقوق و دستمزد ثبت شده، فرمول‌های گوناگونی مطرح می‌شود.

بنابراین نحوه محاسبه حقوق و دستمزد طبق هر فرمول صورت می‌گیرد؛ نمونه‌ای از این فرمول‌ها در جدول زیر به طور خلاصه مطرح شده است که در بخش‌های دیگر مقاله شرح داده می شوند، استفاده از این فرمول‌ها نقش مهمی در آموزش حقوق و دستمزد به حسابدارن ایفا می‌کند.

مهم ترین فرمول های محاسبه حقوق و دستمزد

در اینجا برای درک بهتر فرمول‌ها، به شرح فرمول محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس ساعات اضافه کاری می‌پردازیم. این فرمول عبارت است از:

 ساعات اضافه کاری × 140% × 220 ÷ حقوق پایه = پایه اضافه کاری

طبق ماده 59 ساعات اضافه کاری با توجه به دو شرط زیر برای کارگر در نظر گرفته می‌شود:

الف) موافقت کارگر

ب) پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی کارگر

بر اساس دو شرط بالا ساعات اضافه کاری برای کارگران ثبت می‌شود. سپس بر اساس فرمول، در پایان هر ماه این ساعات‌ اضافه کاری برآورد شده و در حقوق نهایی فرد تأثیر ‌می‌گذارند، تا کارگر علاوه بر حقوق پایه خود، به عنوان مزایا بتواند از آن استفاده کند. در نهایت حقوقی فراتر از حقوق اولیه خود داشته باشد.

می‌دانستید که سیستم مدیریت فرایند کسب و کار BPMS با اتوماتیک سازی ‌فرآیندهای سازمان، موجب افزایش بهره وری و کاهش هزینه‌های سازمان ‌می‌شوند؟

نحوه محاسبه حقوق و دستمزد چگونه است؟

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد، از حساسیت بسیار بالایی در حسابداری حقوق و دستمزد برخوردار است. بنابراین اغلب برای محاسبه دقیق حقوق کارکنان، تهیه فیش‌های حقوقی، گزارش گیری و همچنین ثبت سند حسابداری حقوق و دستمزد، از نرم افزار حقوق و دستمزد استفاده می‌شود. ما در مقاله ای دیگر به صورت کامل نحوه ثبت اسناد حقوق را شرح داده ایم، پیشنهاد می کنیم حتما مقاله ثبت سند حقوق و دستمزد را مطالعه کنید.

مزایا، کسورات و عوامل دیگری بر محاسبه حقوق و دستمزد تاثیر گذارند. به همین ترتیب برای هر مزایا و کسورات یک فرمول استاندارد و دقیق در نظر گرفته شده است، تا نحوه محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس این فرمول‌ها مشخص شود.

مدیران و کارکنان در بخش‌های مالی و حسابرسی شرکت‌ها، باید به طور قانونی، با دقت بالا و موشکافانه در مدت زمان مشخصی در پایان هر ماه، به بررسی و کنترل کارکرد هر ماه، تعداد روزهای غیبت، میزان اضافه کاری، عیدی و سنوات پایان سال، روزهای مرخصی بپردازند. سازمان‌ها می‌توانند با خرید اتوماسیون اداری، تمامی مکاتبات

تمامی این ارقام در فرمول‌ها مورد استفاده قرار ‌می‌گیرند، تا در نهایت کارکنان حقوق واقعی خود را در پایان هر ماه دریافت کنند. برای آشنایی با نحوه محاسبه حقوق و دستمزد، فرمول‌های بیشتری که در محاسبه حقوق و دستمزد به کار می‌روند را در ادامه این مطلب شرح می‌دهیم.

فرمول های پرکاربرد حقوق و دستمزد

محاسبه حقوق و دستمزد تعطیل کاری

در ماده 62، روز جمعه روز تعطیلی هفتگی کارکنان است و در این روز، مزد فرد باید در طی فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد در نظر گرفته شود. همچنین اگر کارگری در این روز، به دستور کارفرما مشغول به کار باشد، به علاوه محاسبه مزد آن در روز تعطیل، طی فرآیند نهایی محاسبه باید 80 درصد نیز مضاف بر مزد اولیه در پایان ماه دریافت کند. فرمول محاسبه حقوق و دستمزد تعطیل کاری عبارت است از:

 ساعات تعطیل کاری × 180% × 220 ÷ حقوق پایه = تعطیل کاری

محاسبه حقوق و دستمزد شب کاری

بر اساس ماده 58 برای هر ساعت کاری در شب، به آن دسته از کارگران که غیر نوبتی هستند 35 درصد اضافه بر مزد ساعت کاری عادی تعلق می‌گیرد. فرمول محاسبه حقوق و دستمزد شب کاری به صورت زیر است:

ساعات شب کاری × 135% × 220 ÷ حقوق پایه = شب کاری

فرمول محاسبه نوبت کاری به چه صورت است؟

برای محاسبه نوبت کاری یا همان شیفت، بر اساس ساعت‌های شیفت کاری سه دسته فرمول و محاسبه مجزا وجود دارد، که هر کدام را توضیح می‌دهیم.

• نوبت یا شیفت کاری در بازه زمانی صبح و ظهر (ساعت 6 صبح تا 2 بعد از ظهر) طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

  ساعات نوبت کاری × 10%  × 220 ÷ حقوق پایه  = حقوق

• نوبت یا شیفت کاری در بازه زمانی ظهر، عصر و شب (ساعت 2 بعد از ظهر تا 10 شب) طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

ساعات نوبت کاری  ×  15%  × 220 ÷ حقوق پایه = حقوق

• نوبت یا شیفت کاری در باز زمانی شب و صبح (ساعت 10 شب تا 6 صبح) طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

 ساعات نوبت کاری × 22/5% × 220 ÷ حقوق پایه = حقوق

فرمول محاسبه حق سنوات در محاسبه حقوق و دستمزد به چه صورت است؟

طبق ماده 24، برای محاسبه حقوق و دستمزد کارفرمایان باید به کارگران خود در هنگام پایان کار آن‌ها سنوات پایان خدمت بپردازند. در واقع باید مبلغی معادل آخرین حقوق کارکنان یا یک ماه حقوق به کارگران گفته شده تعلق بگیرد. فرمول محاسبه سنوات پایان خدمت به شرح زیر است:

تعداد روزهای کارکرد × 365 روز ÷ حقوق پایه = سنوات

برای چگونگی محاسبه سنوات این مثال را در نظر بگیرید:

فرض کنید کارگری از تاریخ 1401/03/01 با حقوق پایه 7,300,000 ریال فعالیت خود را شروع کرده سنوات او در پایان سال اینگونه محاسبه می‌شود:

 6,000,000 =300 × 365 ÷ 7,300,000  = محاسبه سنوات

لازم به ذکر می باشد، که بعضی کارفرمایان تمایل دارند که سنوات و عیدی کارگران خود به صورت ماهانه را همراه با حقوق کارگر پرداخت شود. بنابراین مبالغ عیدی و سنوات به نسبت دوره پرداخت تقسیم خواهند شد.

فرمول محاسبه عیدی چگونه است؟

طبق قانون بعد از پایان سال کارکنان باید دو برابر حقوق پایه را از کارفرما به عنوان عیدی دریافت کنند. با این شرط که مبلغ دریافتی نباید بیش از سه برابر حداقل حقوق دریافتی همان سال نباشد. بنابراین فرمول محاسبه عیدی طبق شرط گفته شده به این صورت می‌باشد:

کارکرد × 365 ÷ 2 × حقوق پایه = عیدی و پاداش پایان سال

اگر سال کبیسه باشد تعداد روزهای سال در فرمول محاسبه عیدی به جای 365 روز، 366 روز می‌شود. بنابراین:

کارکرد × 366 ÷ 2 × حقوق پایه = عیدی و پاداش پایان سال کبیسه

صدور فیش حقوقی

پس از محاسبه حقوق، لازم است که برای پرسنل سازمان فیش حقوقی صادر شود. فیش‌های حقوقی پرسنل عموما دارای 3 بخش هستند.

در بخش اول، اطلاعات شرکت که همان نام شرکت و یا سازمان می‌باشد و همچنین تاریخ صدور فیش حقوقی نوشته می‌شود.

بخش دوم، شامل اطلاعات حقوق بگیر از جمله نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره حساب، شماره بیمه و… می‌باشد.

 بخش سوم و مهمترین قسمت فیش حقوقی، جزئیات مربوط به حقوق می‌باشد. که شامل حقوق مبنا و مزایا از جمله حق مسکن، حق اولاد، اضافه کاری و … می‌باشد. همچنین کسورات حقوق مثل بیمه، مالیات، وام، مساعده و درنهایت خالص حقوق پرداختی (مابه التفاوت حقوق و مزایا و کسورات می‌باشد) که عددی است که به حقوق بگیر پرداخت می گردد در این بخش ثبت می‌شود.

با استفاده از نرم افزار شرکتی موارد فوق به راحتی قابل محاسبه است. اگر بخواهیم ساده تر بگوییم، محاسباتی که مربوط به کارکرد یک ماه حقوق بگیر است انجام شده و اطلاعات مربوط به حقوق ماهانه در فیش حقوقی نشان داده می‌شود.

از آنجایی که ممکن است عدم محاسبات دقیق حقوق و دستمزد، برای سازمان چالش‌­های فراوانی داشته باشد، پیشنهاد می کنیم به صفحه آموزش ثبت سند حقوق دستمزد سر بزنید.

نحوه ثبت سند حسابداری حقوق و دستمزد

به طور کلی می توان گفت سند حقوق و دستمزد از اسناد هزینه ای است. بخش زیادی از این سند به بدهکار کردن هزینه‌های کارکنان مربوط می‌شود و در سمت بستانکار ثبت جاری کارکنان سازمان بیمه و مالیات انجام می‌شود.

• ثبت بدهکار سند حقوق و دستمزد

هر بنگاه اقتصادی شاخص‌های متفاوتی در حقوق دارد، که شامل حقوق کارکرد، حق مسکن، حق اولاد، نوبت کاری (شیفت)، اضافه کاری و… می‌باشد. بخش دیگر از هزینه حقوق، بیمه سهم کارفرما و بیمه کاری می‌باشد، که شامل 23 درصد حقوق مشمول بیمه است. بنابراین سمت بدهکار عبارت است از:

• • • هزینه حقوق کارکرد
    • هزینه ماموریت
    • بن کارگری
    • 23 درصد بیمه سهم کارفرما

ثبت بستانکار سند حقوق و دستمزد

هنگام ثبت سند در بخش بستانکار به صورت زیر عمل می‌شود:

• جاری کارکنان به مبلغ حقوق قابل پرداخت بستانکار می‌شود.
• بستانکاران غیر تجاری – مالیات حقوق و دستمزد به مبلغ کسورات مالیات بستانکار می‌شود.
• بستانکاران غیر تجاری – سازمان تامین اجتماعی به جمع مبالغ 7% سهم بیمه شده، 3% بیمه بیکاری، 20% بیمه سهم کارفرما بستانکار می‌شود.

در تصویر زیر ثبت کلی سند حقوق و دستمزد نمایش داده شده است.

جدول کلی ثبت سند حقوق و دستمزد

در نتیجه مطابق جدول:

 بیمه تکمیلی + حق بیمه + مالیات + مبلغ پرداخت به کارکنان = جمع هزینه حقوق

نتیجه گیری

به کارگیری فرمول‌های حقوق و دستمزد، با دقت بسیار و رعایت انصاف توسط مدیران مالی و حسابرسان موجب می‌شود هر یک از کارکنان با توجه به مزایا و کسورات، حقوق واقعی خود را کسب کند. به همین خاطر، معمولاً برای افزایش دقت و سرعت محاسبات، تهیه بهتر لیست‌ها و گزارشات مربوطه، استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد در شرکت‌ها ضروری شده است.

در این مطلب سعی کردیم کلیه اطلاعات ضروری در خصوص محاسبه حقوق و دستمزد و نحوه آن را در اختیار شما قرار دهیم. شما عزیزان می‌توانید سوالات و نظرات خود را از طریق ثبت دیدگاه با ما در میان بگذارید.