نرم افزار برنامه ریزی تولید آرین سیستم

نرم افزار MRP چیست؟

مدیران و تولیدکنندگان در کسب و کارهای مختلف همواره با سه پرسش مهم مواجه هستند. این که به چه موادی، چه مقدار و تا چه زمانی نیاز دارند؟ به همین خاطر نیازمند ابزاری برای مدیریت تولید خود می‌باشند. هدف و کاربرد نرم افزار MRP نیز برنامه‌ریزی و کمک به شرکت‌ها در راستای مدیریت تولید است.

می‌توان گفت استفاده از سیستم MRP (Material Requirements Planning) یا به عبارتی دیگر نرم افزار برنامه ریزی تولید، روشی کارآمد برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌‌ها خواهد بود.

مراحل برنامه ریزی تولید

برنامه‌ریزی و کنترل تولید فرآیندی است، که برای اطمینان از بهره‌وری و کارآمدی فرآیندهای تولید یک سازمان صورت می‌گیرد و شامل مراحل زیر است:

• برآورد یا پیش‌بینی تقاضا: در اولین مرحله از این فرآیند، تقاضای آتی برای محصولات یا خدمات با استفاده از روش‌ آماری یا کیفی، پیش‌بینی و تخمین زده می‌شود.
• طراحی سیستم و مقایسه گزینه‌های تولید: در این مرحله برای استفاده بهینه و موثرتر از منابع موجود، به طراحی ساختار و فرآیند تولید بر اساس نوع محصول، ظرفیت، مشخصات فنی، هزینه و کیفیت مورد نظر مشتریان پرداخته می‌شود.
• برنامه ریزی برای منابع: این مرحله به تعیین نوع و مقدار لازم منابع برای تولید اشاره می‌کند. (مثل مواد اولیه، نیروی انسانی، تجهیزات، قطعات و…)
• برنامه ریزی تولید: در این قسمت باید براساس پروژه‌ها یا سفارشاتی که در حال اجرا هستند، فعالیت‌های تولید را به صورت جزئی گروه‌بندی، اولویت‌بندی و زمان‌بندی کرد.
• کنترل و تنظیم تولید: مرحله آخر، استفاده از برنامه‌ها و ابزارهای کنترل کيفي برای نظارت، اندازه‌گيري و در صورت نیاز، اصلاح عملکرد سیستم تولید می‌باشد.

فرمول های نرم افزار کنترل تولید

فرمول محور بودن نرم افزارهای برنامه‌ریزی تولید، می‌تواند در روند بهتر مدیریت بر مبنای ظرفیت تولیدی، کمک کننده باشد و نیازهای مختلف را پوشش دهد. در ادامه این بخش به آشنایی با فرمول‌های برنامه‌ریزی تولید پرداخته‌ایم که عبارتند از:

• فرمول ساخت کالا: کالاهای جدید معمولاً از ترکیب و مصرف میزان معینی از مواد اولیه، میزان مشخصی از انرژی و دستمزد مستقیم ساخته می‌شوند. بنابراین اولین و مهمترین بحث کسب و کارهای تولیدی قابلیتی است که صاحبان کسب و کار تولیدی بتوانند متناسب با نیاز خود فرمول ساخت کالاهای خود را تعریف کنند.
• دستور تولید: بعد از تعریف فرمول ساخت کالا در سیستم، می‌توان به دریافت سفارشات تولیدی و دستور تولید پرداخت.

برای اعلام دستور تولید لازم، به تامین مواد اولیه مناسب با دستور ساخت و فرمول ساخت آن نیاز داریم.

لازم به ذکر است که صاحبان کسب وکار تولیدی هنگامی می‌توانند اقدام به دستور تولید کنند، که موجودی مواد اولیه مورد نیازشان در انبار به قدر کافی باشد. در غیر این صورت باید نسبت به خرید و تامین مواد اولیه اقدام کنند.

کاربرد اصلی سیستم MRP چیست؟

برای پیاده سازی برنامه‌ریزی و کنترل تولید، نرم افزارهای متعدد و خاصی وجود دارند، که دسترسی و قابلیت‌های مختلفی را ایجاد می‌کنند. یکی از این نرم افزارها، نرم افزار برنامه‌ریزی تولید mrp است، که کاربرد اصلی آن محاسبه نیازهای مواد اولیه براساس سفارشات مشتری و زمانبندی تحویل آن هاست.

اهمیت نرم افزار برنامه ریزی تولید مهندسی صنایع

برای درک بهتر اینکه نرم افزار MRP چیست و چه کارهایی انجام می‌دهد، بهتر است پیش از آن با ضرورت استفاده از نرم افزار MRP در کسب و کارها آشنا شویم. دلایل استفاده از نرم افزار برنامه‌ریزی تولید مهندسی صنایع به شرح زیر است:

• نرم افزار برنامه‌ریزی تولید با در نظر گرفتن نیازهای مشتریان و سازمان فرآیندی کارآمد را فراهم می‌کند. همچنین در این سیستم کاربردی، هم فرآیندهای وابسته به مشتریان مثل تحویل به ‌موقع سفارش و هم فرآیندهایی مثل زمان چرخه تولید بهینه و هدفمند هستند.
• یک نرم افزارMRP مناسب و دقیق، تحویل کالا یا ارائه خدمات به مشتریان را در کمترین مدت زمان انجام می‌دهد و از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند؛ یعنی مدت زمان ثبت سفارش تا تکمیل و تحویل دادن کالا در حداقل‌ترین زمان ممکن صورت می‌گیرد.
• سیستمMRP همچنین کمک به برنامه‌ریزی در تهیه مواد اولیه‌ای می‌کند، که بر اساس مقدار محصولات نهایی باید تولید شوند. علاوه بر آن، امکاناتی برای موجودی، جریان نقدی، فروش و توزیع نیز دارد.

انواع سیستم های برنامه ریزی تولید

انواع گوناگونی از سیستم‌های برنامه‌ریزی تولید وجود دارند، که هر یک بر جزئیات مختلف فرآیند تولید تمرکز می‌کنند. به طور کلی انواع سیستم‌های برنامه‌ریزی تولید عبارتند از:

• برنامه تولید اصلی (MPS): برنامه‌هایی که برای کالاهای فردی و خاص بوده و در یک دوره زمانی معین تولید می‌شوند. آن‌ها اغلب توسط نرم افزار تولید شده و سپس به دست کاربران تنظیم می‌شوند.
• برنامه‌ریزی نیازهای مواد (MRP): یکی دیگر از انواع سیستم‌های برنامه‌ریزی تولید، MRP است که از آن برای برنامه‌ریزی تولید، زمان بندی و کنترل موجودی استفاده می‌شود. این سیستم در دسترس بودن مواد اولیه و خام را تضمین می‌کند، پایین ترین سطح ممکن مواد و محصول را حفظ کرده و برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های تولید و خرید را نیز بر عهده دارد.
• برنامه ریزی ظرفیت: برنامه‌ریزی ظرفیت مشخص می‌کند، که یک سازمان چه ظرفیتی برای پاسخگویی به تقاضاهای متغیر دارد.
• برنامه ریزی گردش کار: برنامه‌ریزی گردش کار عبارت است از برنامه‌ریزی پیاپی از عملیات انجام شده توسط یک کارمند یا گروهی از کارمندان
• برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP): منظور از این سیستم، ادغام فرآیندهای اصلی کسب و کار در یک سیستم یکپارچه می‌باشد.
• برنامه ریزی فروش و عملیات (S&OP): فرآیندی است برای تطبیق دقیق‌تر عرضه تولیدکننده با تقاضای موجود

نرم افزار || MRP

MRP در واقع نرم افزار برنامه‌ریزی مواد مورد نیاز تولید است، ولی نرم افزار MRP II مدل توسعه یافته آن می‌باشد، که علاوه بر برنامه‌ریزی مواد اولیه مورد نیاز، به برنامه‌ریزی برای نیروی انسانی و ماشین آلات نیز می‌پردازد و به طور کلی کلیه عوامل موثر بر تولید را مدیریت می‌کند.

در این سیستم داده‌هایی از قبیل داده‌های مواد اولیه و داده‌های خط تولید مثل ایستگاه‌های کاری، شیفت‌های کاری، مسیرهای تولید، پرسنل هر ایستگاه و… برای نرم افزار تعریف شده و دیگر داده‌ها از قبیل سفارشات مشتریان و یا پیش بینی فروش محصولات در بازه زمانی مورد نظر در نرم افزار وارد می‌شوند.

نرم افزار برنامه‌ریزی تولید با روش MRP II داده‌ها را پردازش و خروجی‌های مورد نیاز مثل مواد اولیه، ماشین آلات لازم، پرسنل مورد نیاز و زمان مورد نیاز برای تولید هر سفارش را به صورت جداگانه، یا در مجموع به عنوان خروجی نرم افزار به مسئول تولید یا مدیریت ارائه می‌دهد.

امکانات بهترین نرم افزار برنامه ریزی تولید

بهترین نرم افزار برنامه‌ریزی تولید باید از قابلیت‌ها و امکاناتی برخوردار باشد، که در نهایت به سودآوردی و مدیریت بهتر در سازمان‌ها منجر شود. این امکانات به صورت زیر هستند:

• امکان شفافیت بیشتر و کنترل بهتر عملیات
• امکان کاهش هزینه و استفاده بهتر از منابع
• امکان افزایش رضایت مشتری با تحویل به ‌موقع کالا و خدمات
• امکان برنامه‌ریزی یا پیش‌بینی سفارش بر اساس تولید جهت سودآوری بیشتر
• امکان شناسایی و برنامه‌ریزی بر مهارت‌های منابع انسانی یا منابع تجهیزاتی برای ایستگاه‌های کاری
• امکان زمان‌بندی تولید محصولات بر اساس ظرفیت کارگاه
• امکان تجزیه‌ و تحلیل نیازها به ‌صورت آنلاین و اعلام نیاز مواد برای تدارکات مورد نیاز تولید به واحد خرید
• امکان ایجاد گزارش‌ها بر اساس پیش‌بینی، در فرآیند یا مراحل تولید
• قابلیت یکپارچه سازی سیستم
• قابلیت پیگیری موجودی
• امکان مدیریت کارگاه
• و…

مزایای نرم افزار MRP

مزایای به کارگیری و استفاده از نرم افزار برنامه ریزی تولید عبارتند از:

• کاهش هزینه‌ها در تمامی واحدهای سازمان مثل کاهش هزینه‌های استفاده از برگه، کنترل موجودی انبار، هزینه منابع انسانی، هزینه تولید، هزینه عملیات حسابداری و سایر هزینه‌ها
• افزایش سرعت و بازدهی در روند فعالیت‌های سازمان
• دسترسی سریع‌تر‌، آسان‌تر، آنلاین و دقیق به داده‌ها در سطح مدیریتی و کارمندی
• افزایش سرعت تیم‌های مدیریتی و تصمیم گیرنده در رویارویی با بحران
• استاندارد سازی فرآیندها طبق معیارهای جهانی
• برنامه ریزی دقیق در بازه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت
• ایجاد یکپارچگی و انسجام اطلاعات، داده‌ها و کاهش مغایرت با واقعیت
• ایجاد هماهنگی و همکاری درون سازمانی بین واحدهای مختلف، کاهش وقفه‌های کاری و افزایش کارایی و بهره‌وری
• افزایش کار تیمی و همدلی
• ساده‌سازی در فرآیندها
• کاهش هزینه‌های فناوری اطلاعات، پشتیبانی، مشاوره و آموزش کاربران
• ریشه یابی دقیق مشکلات سازمان
• دریافت آمار عملکرد به تفکیک هر واحد، پرسنل یا دستگاه
• افزایش امنیت دسترسی در سطح کاربران
• قابلیت ثبت یا نمایش اطلاعات از هر نقطه جهان
• بهبود رضایت مشتریان و پیمانکار ها
• ارسال به موقع
• بهبود سیکل تولید و کاهش توقفات
• محاسبه دقیق بهای تمام شده محصولات یا خدمات
• و…

نقش نرم افزار MRP در کسب و کارهای مختلف

همانطور که قبل‌تر گفتیم، نرم افزار برنامه‌ریزی تولید یا MRP نقش مهمی در سازمان‌ها و کسب و کارهای مختلف ایفا می‌کند. در این قسمت به چند نقش کلیدی نرم افزار MRP اشاره کرده‌ا‌یم:

• بهینه‌سازی موجودی
• برنامه ریزی تولید
• کاهش هزینه ها
• بهبود ارائه خدمات به مشتریان
• تصمیم‌گیری استراتژیک

آشنایی با نرم افزار های مربوط به برنامه ریزی تولید

در این بخش علاوه بر MRP به آشنایی با دیگر نرم افزارهای مربوط به برنامه‌ریزی تولید می‌پردازیم:

• نرم افزار MRP: برای محاسبه مواد اولیه مورد نیاز براساس سفارشات مشتری و زمانبندی تحویل
• نرم افزار ERP: برای گسترش MRP در منابعی دیگر مثل پرسنل، تجهیرات و زیرساخت‌ها
• نرم افزار APS: برای بهبود MRP با در نظر گرفتن شروط، پویایی و عدم ثبات بازار
• نرم افزار MES: برای جمع آوری داده‌های لحظه‌ای از فعالیت‌های تولید و اطلاع رسانی به سطوح بالاتر